Uyku kalitemiz hayatımızı direkt olarak etkiler. Bazen uykudan fedakarlık edip gün içinde daha fazla zaman kazanmaya çalışabiliriz fakat uzun vadede bu durum bizi huzursuz ve stresli yapar. Gelin, önce uykumuzu tanıyalım, sonra da neden önem vermemiz gerektiğini konuşalım.
Uyku dört aşamadan oluşur: 1. 2. 3 ve Rem Uykusu
Hafif uyku; 1. aşama
İlk aşama en hafif uykumuzdur. Henüz uykuya geçmişizdir fakat çevremizde hala olan biteni duyabiliriz. Bu aşamada pek de uyuyormuşuz gibi hissetmeyiz.
2.aşama
Bu aşama yine hafif uyku olarak bahsedilebilir. Uykunun bu aşamasında olan biri kolayca uyanabilir. Gece boyu olan uykumuzun yarısından fazlasını bu uyku aşaması kaplar. Gün içinde yaptıklarımız kaydedilir ve vücudumuz hala aktiftir. Nefes ritmimiz ve kalp hızımız yavaşlamaya başlar.
Derin uyku; 3. Aşama
Uykunun 3.aşaması derin uykudur. Çevrede olan biteni duyamayız ve tepki vermeyiz. Bütün vücudumuz yavaşlamıştır, kaslarımız rahattır. Beynimiz kendini kapatmıştır ve rüya görmeyiz. Bu aşamanın önemi büyüktür çünkü hücre yenilenmesi gerçekleşir.
4. Aşama; Rem Uykusu
Rem uykusu tüm uyku evreleri içinde en önemli olan aşamadır. Bu aşamada beyin çok aktiftir ve rüya görülebilir. Fakat tersine, vücut hiç aktif değildir. Türkçeye hızlı göz hareketi olarak çevrilmiştir. Nefes alışımız diğer evrelere göre daha düzensizdir ve kalp ritmi daha hızlıdır.
Yukarıda bahsettiğimiz her bir 4 aşama birleşerek uyku ritminizi oluşturur.
Bu düzen gece boyunca çok fazla kez tekrarlanır.
Genellikle sağlıklı bir insanda rem uykusu genel uykunun yüzde 20'sini oluşturur. Yarısı veya yarıdan biraz fazlası hafif uykudur. Kalan kısmı da derin uykudur.
Derin uyku süresinin azalması depresyonla, mutsuzlukla, hastalıklarla ve uyku sorunlarıyla ilişkilendirilir. Gece iyi uyuyamadığınız günler daha stresli ve mutsuz hissedebilirsiniz. Ayrıca hafıza sorunları da ortaya çıkabilir. Rem uykusunun az olması kişiyi agresif ve mutsuz yapabilir. Fakat her insanda uyku bambaşkadır. Bazıları daha az uykuya ihtiyaç duyarken bazıları daha fazla uykuya ihtiyaç duyar. Genelde yetişkinler 7-8 saat uyumalıdır. Çocuklar için bu süre daha fazladır.
Uyku düzenimizi nasıl düzeltebiliriz?
Ortalama biri olarak, uyku düzeninizi iyileştirmek için rem uykunuzu çoğaltabilirsiniz.
Bunun için neler yapılabilir?:
1 sabah ve gece uyku alarmı kurarak aynı saatte yatın aynı saatte kalkın.
2 Yatak odanız diğer odalardan biraz daha soğuk olsun.
3 Odanız tamamen karanlık olsun.
4 Sabah alarmınızı ertelemeyin –sürekli alarm sesine zıplayarak kalp ritminizle oynamak istemezsiniz.
5 sağlıklı beslenin. Bol sebze ve lifli yiyecekler yiyin ve geç saatte yemeyin
6 Sakin bir sabah rutini oluşturun.
Uyku kalitenizi arttırırsanız daha rahat ve sakin bir insan olacaksınız ve anksiyete seviyeniz azalacak, depresyon riskiniz ve kardiyovasküler hastalıklara karşı daha dirençli olacağınızdan dolayı yaşam ömrünüz artacak.
Evet, bütün bunları sadece uyku ile başarabilirsiniz.
Elif Suna Özbay
Uzman Klinik Psikolog
Referanslar